فرآیند دندان درآوردن، در طی آن دندانهای شیری کودک از لثه بیرون می‌آیند، یک نقطه عطف رشد طبیعی است. دندان درآوردن معمولاً از ۶ تا ۲۴ ماهگی اتفاق می‌افتد. شناختن نشانه‌ها و درک علائم مرتبط با این مرحله برای والدین بسیار مهم است تا با رعایت راحتی کودک، این دوران را سپری کنند. بر خلاف تصور رایج، دندان درآوردن به تب، سرفه، اسهال یا علائم مشابه سرماخوردگی ارتباطی ندارد.
چه زمانی دندان درآوردن نوزاد شروع می شود؟
دندان درآوردن، به علمی “آدونتیاسیس” نامیده می‌شود و در طی آن دندانهای کودک از لثه بیرون می‌آیند یا تلاش برای بیرون زدن دارند. مهم است توجه داشته باشید که زمان‌بندی دقیق دندان درآوردن متغیر است و اولین دندان معمولاً از ۴ تا ۱۰ ماهگی بیرون می‌آید و بیشتر در شش ماهگی اول دیده می‌شود.
علائم دندان درآوردن نوزاد
نشانه‌های دندان درآوردن در نوزادان عمدتاً شامل افزایش حساسیت، حساس شدن لثه به هنگام لمس یا فشار و ترشح آب دهان است. در این دوران، کودکان اغلب با گذاشتن انگشتان یا اشیاء در دهان، فشار به لثه اعمال می‌کنند تا ناراحتی را کاهش دهند. با این حال، مهم است به یاد داشت که دندان درآوردن باعث تب بالا، سرفه یا سایر علائم شبیه سرماخوردگی نمی شود.
علت تب و استفراغ دندان درآوردن چیست؟
بسیاری از والدین به دنبال رابطه میان دندان درآوردن و تب یا استفراغ هستند. تحقیقات نشان داده‌اند که هیچ ارتباط عللی بین دندان درآوردن و تب یا استفراغ وجود ندارد. عفونت‌های ویروسی ممکن است هم‌زمان با دوره دندان درآوردن رخ دهند، اما این دو مسئله جداگانه هستند. به یاد داشته باشید که دندان درآوردن خود به تب یا استفراغ منجر نمی‌شود.
ترتیب و زمان رویش دندان های شیری
ترتیب دندانهای شیری که از لثه بیرون می‌آیند به شکل زیر است:
۱. دندانهای جلویی (ثنایا) مرکزی: ۶ تا ۱۲ ماهگی
۲. دندانهای جلویی (ثنایا) کناری: ۹ تا ۱۶ ماهگی
۳. دندانهای نیش: ۱۶ تا ۲۳ ماهگی
۴. دندانهای آسیاب اول: ۱۳ تا ۱۹ ماهگی
۵. دندانهای آسیاب دوم: ۲۲ تا ۲۴ ماهگی
تا حدود ۶ تا ۱۲ سالگی، دندانهای شیری به تدریج به طور طبیعی ریشه‌هایشان خراب می‌شوند و جای آنها دندانهای دائمی به جا می‌آیند. دندانهای عقل (آسیاب بزرگ سوم) به‌طور معمول در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی بیرون می‌آیند.
در فرآیند رویش دندان کودکان، چه زمانی باید از یک متخصص کمک گرفت؟
والدین باید در صورتی که کودکانشان در طی دوره دندان درآوردن به شدت درد را تجربه کنند، به پزشک مراجعه کنند. اگرچه برخی از ناراحتی‌ها معمولی است، اما درد طولانی‌مدت، تب شدید، استفراغ مداوم یا واکنش‌های پوستی غیرمعمول نباید صرفاً به دندان درآوردن نسبت داده شود. مشاوره با دندانپزشک اطفال یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای ارزیابی دقیق و راهنمایی مناسب ضروری است.
چه داروهایی برای آرام کردن درد دندان درآوردن می‌توان مصرف کرد؟
دارو های موضعی درد
برخی از والدین داروهای موضعی را برای راحتی آنها ترجیح می دهند، اما تحقیقات اخیر اثربخشی آنها را زیر سوال می برد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در سال 2011 در مورد استفاده از داروهای موضعی حاوی بنزوکائین بی حس کننده موضعی برای تسکین دندان درد هشداری صادر کرد. بنزوکائین یک ماده اولیه در بسیاری از ژل ها، قرص ها و اسپری هایی است که برای تسکین درد دندان به بازار عرضه می شوند. FDA در مورد ارتباط بالقوه بین این محصولات و وضعیتی به نام متهموگلوبینمی هشدار می دهد. در حالی که نادر است، متهموگلوبینمی یک وضعیت جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است که توانایی گلبول های قرمز را برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن محدود می کند. علائم شامل تغییر رنگ آبی، سبکی سر، سرگیجه و تنفس کم عمق است. افزایش ضربان قلب نیز شایع است. این عوارض می تواند پس از استفاده اولیه بنزوکائین یا با استفاده مکرر رخ دهد. افرادی که این علائم را پس از قرار گرفتن در معرض بنزوکائین نشان می دهند باید فوراً به دنبال کمک پزشکی (اورژانسی) باشند. برای جلوگیری از این اثرات نامطلوب، گزینه های جایگزین را در نظر بگیرید.
توجه داشته باشید که از مصرف الکل برای بی حس کردن لثه خودداری کنید.
دارو های خوراکی
استفاده از ایبوپروفن یا استامینوفن می تواند درد را تسکین دهد. از دادن ایبوپروفن به کودکان زیر شش ماه خودداری کنید. دارو نباید بیش از حد مورد استفاده قرار گیرد و تنها زمانی باید مورد توجه قرار گیرد که سایر درمان های خانگی بی اثر باشند. مراقب باشید از تجویز بیش از حد مسکن های خوراکی برای کودکانی که ناراحتی ناشی از رویش دندان ها را احساس می کنند، استفاده نکنید، زیرا استفاده بیش از حد می تواند علائم هشدار دهنده مهم را پنهان کند.
هرگز محصولات حاوی آسپرین را به کودکان ندهید. هیچ داروی خاصی برای رویش دندان طراحی نشده است.
درمان های خانگی برای تسکین درد دندان های شیری
روند رویش دندان برای دندان های شیری اغلب باعث ایجاد ناراحتی می شود که می تواند با فشار ملایم روی لثه ها کاهش یابد. بسیاری از دندانپزشکان توصیه می کنند لثه های کودک را به آرامی با انگشت خود ماساژ دهید یا اجازه دهید کودک پارچه یا حوله تمیزی را بجود. اگر از انگشت خود استفاده می کنید، مطمئن شوید که قبل از استفاده کاملاً شسته و ضدعفونی شده است. اگر ناراحتی در رویش دندان مانع از تغذیه کودک می شود، از نوع دیگری از نوک پستان برای شیشه شیر استفاده کنید تا درد در طول وعده های غذایی به حداقل برسد. اجسام سرد می توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. به همین دلیل، برخی از والدین از تکه های یخ یا کیسه های پارچه ای پر از یخ برای اهداف تسکین دهنده استفاده می کنند. با این حال، از تماس طولانی اجسام سرد یا یخ با لثه خودداری کنید. هرگز اشیایی را در دهان کودک قرار ندهید که می تواند خطر خفگی را ایجاد کند. اگر به فکر استفاده از داروهای گیاهی هستید، از قبل با پزشک مشورت کنید، زیرا بسیاری از مواد گیاهی ممکن است برای کودکان بی خطر نباشند و عوارض جانبی کوتاه مدت یا طولانی مدت ایجاد کنند.
جمع بندی
درک فرآیند دندان درآوردن و تمایز علائم آن از مسائل بهداشتی نامرتبط، والدین را قادر می سازد تا زمینه ساز رفاه کودک خود در این مرحله از رشد باشند. دندان درآوردن یک فرآیند طبیعی است که ممکن است باعث ناراحتی موقت شود. در حالی که داروها می‌توانند به موقتی درمان کنند، مراقبت‌های خانگی نیز در ایجاد آرامش و کاهش درد موثر هستند. همچنین، هرگز از محصولات حاوی آسپیرین یا موادی که ممکن است برای کودکان خطرناک باشند، استفاده نکنید. در نهایت، پیش از هر گونه تصمیم گیری درباره مصرف داروها یا روش‌های خانگی، بهتر است با با متخصصین اطفال در ارتباط باشید تا به بهترین راه‌حل برای مشکل شما دست یابید.
